نگاهی به مطالعات شیعه شناسی در دانشگاههای اسرائیل

مقدمه

به نظر می‌رسد جدا کردن ابعاد مختلف زندگی انسان از یکدیگر، به‌سادگی امکان‌پذیر نیست؛ فرهنگ، اقتصاد، سیاست، علم، هنر و... ساحت‌هایی درهم‌تنیده‌اند و با یکدیگر ارتباطی تنگاتنگ دارند. مثلاً در سالیانی نه‌چندان دور، علم فیزیک در اختیار قدرتی سیاسی قرار گرفت تا به بمب اتم تبدیل شود و انسان‌های بی‌گناه را نابود کند؛ لذا نمی‌توان ساحت علم را از ساحت‌های دیگر زندگی انسان و از جمله سیاست جدا کرد.

مطالعات شیعه‌شناسی، یکی از موضوعاتی است که در دانشگاه‌های مختلف سراسر جهان -از جمله در دانشگاه‌های رژیم اشغالگر قدس- موضوع بحث‌های علمی قرار گرفته است؛ و ظاهراً -چنانچه انتظار هم می‌رود- در خدمت سیاست‌های این رژیم قرار گرفته است.

«دکتر جواد میری» شیعه‌شناسی را در دانشگاه‌های اسرائیل بررسی کرده و گزارش مختصری از آن را ارائه کرده است. این ارائه در تاریخ 2 اسفند 1393 در محل پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی ایراد شده است. خلاصه‌ی این ارائه که برگردان فیلم آن است، در ادامه می‌آید.

این بحث جهت درس «آشنایی با مراکز پژوهشی قرآن و حدیث ایران و جهان» در رشته‌ی کارشناسی علوم قرآن و حدیث آماده شده؛ و اگرچه مستقیماً به مطالعات قرآنی و حدیثی نپرداخته، اما موجب کسب نگاه وسیع‌تری نسبت به پژوهش‌های مرتبط با شیعه در جهان می‌شود.

محمدرضا مزرعی فراهانی

فروردین 1399

واحدهای پژوهشی مرتبط با قرآن و حدیث در ایران

در سایت وزارت علوم، تحقیقات و فناوری، فهرست واحدهای پژوهشی مرتبط با علوم انسانی، علوم پایه، فنی-مهندسی و... قرار گرفته و از این آدرس، قابل دسترسی است:

واحدهای پژوهش و فناوری

از بین این موارد، واحدهای مرتبط با علوم انسانی که به نظر ارتباط بیشتری با واحد «مراکز پژوهش قرآن و حدیث ایران و جهان» داشت، جداسازی شد؛ که از پیوند زیر قابل دسترسی است. این فهرست شامل 18 واحد پژوهشی است:

مراکز پژوهشی علوم انسانی مرتبط

در کنار این واحدها، می‌توان از واحدهای فعال در زمینه‌ی قرآن و حدیث که در این مطلب به آن‌ها اشاره شده، استفاده کرد.

پیشنهاد روش تدریس درس مراکز پژوهشی

در جلسه‌ی اول، مفاهیم مورد نیاز را برای دانشجویان توضیح دادم و سپس برای هریک، یکی از واحدهای پژوهشی را تعیین کردم تا از جلسه‌ی دوم به بعد، به معرفی آن بپردازند. برای شروع ارائه‌ها و همچنین نشان دادن یک نمونه برای ارائه‌ی صحیح، خودم در همان جلسه، یکی از واحدهای پژوهشی را ارائه کردم.

لازم است وبگاه هر واحد پژوهشی به دانشجویان معرفی شود تا هم -به دلیل تشابه اسمی برخی واحدها- دانشجویان دچار اشتباه نشوند و هم منبعی برای معرفی به آن‌ها ارائه شود. چون هدف، طرح کردن یک معما برای دانشجو نیست، بلکه آشنایی او و سایر دانشجویان با آن واحد پژوهشی است. البته دانشجویان محدود به این محتوای این وبگاه‌ها نخواهند بود.

در این ارائه‌ها لازم است -بنا بر برداشت و فهم خودم از توضیحات درسنامه- دانشجویان به چند جنبه از این واحدها اشاره کنند:

• راه ارتباط (محل، وبگاه، تلفن)
• انگیزه و هدف تأسیس
• کارکرد (قرآنی، حدیثی، ...)
• گرایش (دینی و مذهبی)
• روش (نحوه و فرایند تولید یک اثر پژوهشی)
• آثار (به همراه معرفی لااقل یک اثر مهم)
• افراد (به همراه معرفی لااقل یک فرد مهم از نظر پژوهشی)

نحوه تشخیص اخبار جعلی

به گزارش خبرگزاری فارس، در این ویدئو خواهیم دید که چگونه می‌توان با استفاده از چند مهارت، به‌راحتی اخبار جعلی را از حقیقی تشخیص دهیم تا ناخوداگاه باعث بازنشر مطالب غیرواقعی نشویم:

نمایش در آپارات

شبکه ملی اطلاعات در کشورهای مختلف جهان

بخشی از برنامه‌ی جهان‌آرا که شبکه ملی اطلاعات رو با حضور رئیس سازمان پدافند غیرعامل، مورد بررسی قرار داد. این اینفوگرافی برای آشنایی با این مفهوم مفید است:

نمایش در آپارات

معرفی وبگاه آموزش تایپ ده انگشتی

برای معرفی این سایت که به ظاهر، بسیار خوش‌ساخت و کارآمد است، آنچه را در قسمت معرفی این سایت آمده، می‌آورم:

«تایپو کاملترین سامانه هوشمند آموزش تایپ ده انگشتی در ایران می باشد که دوست دارد شما را تبدیل به یک تایپیست حرفه ای نماید. این سامانه با استفاده از بهترین و موثرترین روش های آموزشی در کمترین زمان ممکن و با لذت خاصی تایپ ده انگشتی را به شما آموزش می دهد. تایپو پس از دو سال تلاش و با تحقیق و بررسی منابع داخلی و خارجی مختلف ساخته شد. این سامانه علاوه بر داشتن امکانات بسیار زیاد و متنوع آموزشی، پیوسته در حال افزودن قابلیت ها و ویژگی ها جدید نیز می باشد.»

آدرس این وبگاه به صورت زیر است:

www.typeo.top

معرفی ترجمه رهبر معظم انقلاب از تفسیر «فی ظلال القرآن» سید قطب

تفسیر «فی ظلال القرآن» اثر سید قطب و به زبان عربی است.

رهبر معظّم انقلاب در سال 48 (در سنّ سی سالگی) ترجمه‌ی این اثر را آغاز می‌کنند و شایان ذکر است که مقداری از آن را در زندانهای ستمشاهی انجام می‌دهند.

کتاب حاضر، از ابتدای قرآن کریم تا آیه‌ی 182 سوره‌ی مبارکه‌ی بقره را در بر دارد. معظّمٌ‌له پس از اتمام جلد اوّل ترجمه‌ی کتاب، باخبر میشوند که این کتاب ازسوی مرحوم دکتر احمد آرام، در حال ترجمه است و لذا از ادامه‌ی ترجمه خودداری میکنند.

قلم مترجم معظّم کتاب، بسیار فاخر و در سبکی مخصوص به خود ایشان است و این مطلب بر زیبایی کتاب می‌افزاید. به فراخور مطلب، در مواردی پاورقی‌هایی با امضای مترجم، درج شده است که یا توضیح متن مؤلّف و یا نقد او است.

براساس تقسیم‌بندی مؤلّف کتاب، مجلّد موجود از 12 بخش تشکیل شده است. در مقدّمه به‌طور مبسوطی از قرآن کریم و استفاده‌هایی که از این کتاب میتوان کرد سخن گفته است. پس از مقدّمه در ضمن یک درس، از سوره‌ی حمد، بحث شده است. درس بعدی، بیان ویژگی‌های سوره‌ی بقره است و در ادامه با تقسیم آیات هم‌سیاق جزء اوّل قرآن کریم در شش درس و تنظیم آیات هم‌داستان جزء دوّم در چهار درس کتاب به پایان میرود. علاوه بر این یازده بخش، در ابتدای جزء دوّم نیز، توضیحاتی درباره‌ی مفاد این جزء داده شده است.

در چاپ حاضر، متن تصحیح شده و منابع مورد استناد کتاب، تحقیق مجدّد شده و در مواردی نیز منابعی جدید اضافه شده است. همچنین برای بهره‌مندی بیشتر مخاطب محترم از محتویات کتاب، تیترهای کنارمتنی و نمایه‌های مختلف در پایان کتاب، درج شده است.

منبع: انتشارات انقلاب اسلامی

پاورپوینت معرفی چهار تک نگاره موضوعی قرآن کریم در تألیفات اهل سنت

شامل معرفی مختصر چهار تک‌نگاره‌ی موضوعی قرآن کریم در تألیفات اهل سنت است، و برای درس مأخذشناسی تفاسیر قرآن کریم در دانشگاه اراک تولید شده است.

عناوین مورد معرفی: محمود شلتوت (القرآن و القتال، القرآن و المرأة)، عایشه بنت الشاطئ (القرآن و قضایا الانسان)، سید قطب (مشاهد القیامة فی القرآن)

خرید این پاورپوینت

.

دکتر بنت الشاطئ و کتاب «القرآن و قضایا الانسان»

متن معرفی دکتر «عایشه عبدالرحمن بنت الشاطئ» (دانشمند اهل سنت مصری)، خلاصه‌ی ترجمه‌ای است از معرفی ایشان در وبگاه المکتبة الشاملة، و متن معرفی کتاب «القرآن و قضایا الانسان»، ترجمه‌ای است از توضیحات وبگاه «مکتبة نور کتب» در معرفی این کتاب:

عایشه عبدالرحمن بنت الشاطئ

نام ایشان، —عائشة محمد علی عبد الرحمن، معروف به بنت الشاطئ. —متولد مصر (1912-1998م) است.

وی —متفکر، محقق و نویسنده، و استاد زبان عربی دانشگاه عین شمس مصر است و در دانشگاه‌های دیگری نیز به عنوان استاد میهمان، تدریس می‌کرده است.

دکتر بنت الشاطئ —اولین زنی است که در دانشگاه الازهر مصر سخنرانی کرد، از اولین زنانی است که به روزنامه‌نگاری پرداخت، خصوصاً در روزنامه‌ی «الاهرام»، و اولین زن عرب است که جایزه‌ی «ملک فیصل» را در هنر و مطالعات اسلامی کسب کرد.

—برخی آثار: التفسیر البیانی للقرآن الکریم، تراجم سیدات بیت النبوة.

ملاقات دکتر علی شریعتی با دکتر بنت الشاطئ

دکتر علی شریعتی در کتاب «فاطمه فاطمه است» به ملاقات خود با دکتر بنت الشاطئ و سخن ایشان اشاره‌ای می‌کند:

تابستان امسال که به تصادفی ایشان را شناختم، گفت: «عشق من به خاندان پیغمبر که همه عمرم و کار و اندیشه‌ام را گرفته است، این آرزو را در دلم قوت داده و هرروز هم بیشتر نیرو می‌گیرد که ایران را بشناسم و فارسی بیاموزم... تا از تحقیقات و آثار دانشمندان شما در شناخت این چهره‌ها «زهرا و زینب و سکینه دختر امام حسین (علیه السلام) و خدیجه و فاطمه، مادر علی (علیه السلام)» بیشتر بهره بگیرم.»_{فاطمه فاطمه است، انتشارات شبدیز، چاپ دوم، ص92.}

القرآن و قضایا الإنسان

—مؤلف در این کتاب، بسیاری از مسائل فلسفی مربوط به انسان و بسیاری از مسائل فلسفی تاریخی را مورد بحث قرار می‌دهد. وی پیرامون رابطه‌ی علوم طبیعی با قرآن کریم صحبت می‌کند و تحلیل متفاوتی را از آن ارائه می‌دهد.

—وی در این کتاب موضوعات مختلفی را در باره‌ی انسان طرح کرده؛ موضوعاتی که همواره ذهن انسان را به خود مشغول کرده و خواهد کرد: آنچه مقتضای امانت انسانیت است، تکالیف، مشغولیت‌های دنیایی و نگرانی‌های اخروی.

—نویسنده به این موضوعات از منظر فکر و دیدگاه خود نگریسته، و آن‌ها را به شیوه‌ای روان و با استفاده از متون قرآنی، طرح کرده است.

پیشنهاد روش تدریس درس مأخذشناسی تفاسیر قرآن کریم

روش تدریس من در درس مأخذشناسی تفاسیر قرآن کریم به این صورت است که ابتدا بنا بر سرفصل درس، تفاسیری به عهده‌ی دانشجویان قرار داده می‌شود تا به معرفی آن‌ها در کلاس بپردارند. این معرفی شامل دو بخش معرفی مفسر و معرفی تفسیر است، و هریک باید حداقل حاوی مطالبی باشد که استاد معیّن کرده است.

این تکلیف باعث می‌شود تا هر دانشجو حداقل با یک تفسیر به طور مستقیم مواجه شود و آن را از نزدیک مورد بررسی قرار دهد. یکی از نقاط مثبت این تکلیف آن است که دانشجو موظف است حتی الامکان خود کتاب تفسیر را در کلاس بیاورد تا دانشجویان بتوانند ان را تورق کنند. این باعث می‌شود تا ایشان راحت‌تر با تفاسیر ارتباط بگیرند.

به این تکلیف، 8 نمره اختصاص داده شد. مابقی نمره مربوط به امتحان است. منبع امتحان جزوه‌ای است که از مطالب استاد در کلاس توسط دانشجویان تدوین می‌شود و نیز خلاصه‌ی ارائه‌ی خود دانشجویان، که این خلاصه را نیز هر دانشجو از ارائه‌ی خود تهیه می‌کند و در اختیار دانشجویان دیگر قرار می‌دهد.